شوند : ( دليل ) نامگذاري ارزوییه به گفته افراد محلي از واژه "ارز" به معني برنج می باشد. بعد از  يورش: (حمله) تازيايان : (اعراب) به ايران به شوند : (علت) وفور برنج و كشت آن در ارزوئيه   به اين نام شهرت يافته است.

در گويش محلي به  شكل "ارزو" ادا مي شود و به همين شوند : (دليل) به ارزوییه مشهور شده است. ارزوییه قدمت ديرينه اي دارد و اوج شكوفايي و آبادانی آن در حكومت زنديه بوده است.

مركز ارزوييه شاهماران است كه شوند :(علت ) نامگذاري آن به شوند: (علت) مارهاي سمي بسيار در منطقه بوده و در واقع مارهاي بزرگ در اين سرزمين زندگي مي كرده اند.

زمين هاي ارزوييه از آب كاريز : (قنات) سيراب : ( مشروب) مي شوند. از كاريز هاي بنام : (مشهور) ارزوييه مي توان از كاريزهاي ارزوييه ، آبگرم ، قلعه نو ، وكيل آباد ، صوغان ، قادرآباد ، ابراهيم آباد،چاه سرخ ، مازه ، نراب و چاه بغل نام برد.

كاريز ارزوييه از با ارزش ترين : (مهم ترين ) كاريزهاي  اين مرزو بوم :(منطقه) با 3 كيلومتر درازي:(طول) داراي 100 حلقه چاه است، در مسير اين كاريز 4 دهنه آسياب قرار داشته كه اكنون ويرانه هاي آن برجاست.

مدار گردش آب در شاهماران و صوغان 8 شبانه روز است  و نظام آبياري بر پايه : (اساس) حبه  محاسبه مي شود.هر حبه 1 ساعت اب دارد و پيش از ساعت تاق اجرا مي شده است( طول روزيك تاق و طول شب تاق ديگري محسوب مي شود )

كاريز وكيل آباد از ديگر كاريزهاي بنام ارزوييه به حساب مي آيد كه 250 حلقه چاه در  درازي: (طول) آن كنده: (حفر) شده است.گودي : (عمق) مادرچاه 50 متر و شيب كاريز از شمال شرق به جنوب غربي است.

نوع كاريز وكبل آباد رودخانه اي و نوع كاريز ارزوييه كاريز دشت است.

در وكيل آباد مدار گردش آب 12 شبانه روز است كه ميراب ها تقسيم آب را به عهده دارند.كاريزهاي قلعه نو ، ابراهيم آباد و وكيل آباد به موازات هم پيش مي روند . در مسير كاريز وكيل آباد 2 دهنه آسياب كار مي كرده است كه از بين رفته اند.

كاريزهاي ارزوييه سال ها از سوي غنجعلي خان جهانشاهي  ، درويش درآگاهي و يزدگردخان معينيان لايروبي و بغل كني شده است.

از مقني هاي ارزوييه مي توان از حمدا...خادمي ، غنجعلي عليرضايي ، مرادحاتمي و نوروز شرفي نان برد.

باغ هاي باارزش :(مهم) ارزوييه  باغ جندقي، باغ شرفي و باغ ميرابراهيمي است. باغ جندقي به مساحت 1000هكتار شامل گونه هاي مختلف مركبات و باغ ميرابراهيمي شامل : گونه اي مختلف خرما به مساحت 250 هكتار مي باشد.               ( برگرفته از كتاب تاريخ آب و آبياري ) نوشته : محمد برشان

توجه : بر پايه نوشته پيشين من در باره فارسي را پاس داريم تلاش كردم واژه هاي فارسي را بكار ببرم كه  در متن با  ( دونقطه و پرانتز) آنها را نوشته ام. خيلي سخت است چون واژه هاي بيگانه بيش اندازه وارد فرهنگ فارسي شده اند.